Инновационный проект «Внедрение модели развития готовности педагога к профессиональной самореализации в интегрированном образовательно-профессиональном пространстве»
Сроки реализации: 2022 — 2024
Консультант: Сергейко Светлана Антоновна, ректор ГУО «Гродненский областной институт развития образования», кандидат педагогических наук, доцент
Целесообразность и актуальность инновационного проекта обусловлена гуманистической направленностью модернизации образования, предполагающей создание условий для раскрытия и реализации потенциальных возможностей обучающихся. Это нашло выражение в идее непрерывного образования, которое позволит максимально эффект ивно использовать человеческий потенциал и создать условия для самореализации граждан в течение всей жизни. В процессе образования человек овладевает не только опытом применения знаний, способами решения познавательных и практических задач, творческим опытом, но и опытом выполнения специфических личностных функций (избирательности, рефлексии, смыслоопределения, самореализации, социальной ответственности и др.), что выступает как метадеятельность, как своеобразный внутренний план любой другой деятельности человека.
Цель инновационного проекта – развитие готовности педагога к профессиональ-ной самореализации в интегрированном образовательно-профессиональном пространстве.
В соответствии с целью поставлены следующие задачи инновационного проекта:
1. Организовать взаимодействие в интегрированном образовательно-профес-сиональном пространстве по развитию готовности педагога к профессиональ-ной самореализации
2. Реализовать организационно-методические условия развития готовности педагога к профессиональной самореализации в интегративном образова-тельно-профессиональном пространстве
3. Разработать и апробировать научно-методическое обеспечение взаимодей-ствия в системе «институт развития образования – учреждение образования – педагог» по развитию готовности педагога к профессиональной самореализации в интегрированном образовательно-профессиональном пространстве.
4. Оценить эффективность модели развития готовности педагога к профессио-нальной самореализации в интегративном образовательно-профессиональном пространстве на основе выделенных критериев.
5. Обобщить опыт работы участников инновационной деятельности и разработать методические рекомендации и материалы по эффективному внедрению инновационной модели в образовательную практику.
Этнакультурныя тэхналогіі ў адукацыйным асяроддзі ўстановы адукацыі
На дадзеным інфармацыйным рэсурсе вашай увазе прапанаваны матэрыялы, атрыманыя ў ходзе рэалізацыі інавацыйнага праекта “Укараненне этнакультурных тэхналогій для пашырэння і ўзбагачэння адукацыйнага асяроддзя ўстановы адукацыі” ў 2018-2022 гадах.
Кансультантамі праекта з’яўляліся: Пашковіч Таццяна Фадзееўна, намеснік начальніка цэнтра развіваючых педагагічных тэхналогій ДУА “Акадэмія паслядыпломнай адукацыі”; Слесарава Іна Мікалаеўна, дацэнт кафедры сучасных методык і тэхналогій адукацыі ДУА “Акадэмія паслядыпломнай адукацыі”, кандыдат педагагічных навук; Доўгаль Дзмітрый Аляксандравіч, намеснік дэкана па навуковай рабоце факультэта пачатковай і музычнай адукацыі Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя А. Куляшова, дацэнт.
З 2018 г. па 2022 г. установа адукацыі ўдзельнічала ў рэалізацыі рэспубліканскага інавацыйнага праекта «Укараненне этнакультурных тэхналогій для пашырэння і ўзбагачэння адукацыйнага асяроддзя ўстановы адукацыі».
У прапанаваных матэрыялах знайшлі адлюстраванне асноўныя пытанні, якія адлюстроўваюць актуальнасць выхавання падрастаючага пакалення на гістарычных і культурных каштоўнасцях свайго народа, інавацыйны вопыт работы калектыва па ўкараненні этнакультурных тэхналогій для пашырэння і ўзбагачэння адукацыйнага асяроддзя ўстановы адукацыі.
Рэкамендацыі адрасаваны кіраўнікам устаноў адукацыі, класным кіраўнікам, педагогам дадатковай адукацыі, педагогам-арганізатарам для вывучэння і выкарыстання ў педагагічнай практыцы.
Метадычныя рэкамендацыі па выкарыстанні вынікаў інавацыйнай дзейнасці
Інавацыйная мадэль складаецца з сямі модуляў, якія прадстаўлены графічна. Кожны з кампанентаў накіраваны на вырашэнне асноўных задач: паэтапнае ўкараненне этнакультурных тэхналогій для пашырэння і ўзбагачэння адукацыйнага асяроддзя ўстановы адукацыі, развіццё этнакультурных кампетэнцый вучняў.
Этнакультурныя адукацыйныя тэхналогіі
- Тэхналогіі вывучэння рэлігіёзных прадстаўленняў народа
- Тэхналогіі вывучэння этнапсіхалагічных асаблівасцей народаў
- Тэхналогіі вывучэння этнапедагагічных светапоглядаў народаў
- Тэхналогіі вывучэння музычнай культуры народаў
- Тэхналогіі вывучэння элементаў нацыянальнай сімволікі
- Тэхналогіі вывучэння нацыянальнага касцюма
- Тэхналогіі навучання святам, звычаям, абрадам, рытуалам
- Тэхналогіі навучання фальклорнай творчасці
- Тэхналогіі навучання дэкаратыўна-прыкладному мастацтву
- Тэхналогіі навучання танцавальнай культуры народаў
- Тэхналогіі навучання праектна-даследчай дзейнасці
- Тэхналогіі вывучэння нацыянальнай кухні
Рэалізацыя мадэлі накіравана на выкананне навучальнай, даследчай, развіццёвай, выхаваўчай і сацыяльнай функцый.
Навучальная функцыя – набыццё, пашырэнне і замацаванне ведаў і ўменняў вучняў у галіне культуры і духоўнай спадчыннасці народа праз арганізацыю ўрочнай і пазаўрочнай дзейнасці.
Даследчая функцыя – творчы працэс сумеснай дзейнасці двух суб’ектаў (настаўніка і вучня) па пошуку невядомага, у ходзе якога адбываецца трансляцыя культурных каштоўнасцей, вынікам якой з’яўляецца фарміраванне светапогляду.
Развіццёвая функцыя – фарміраванне і развіццё нацыянальнай самасвядомасці.
Выхаваўчая функцыя – выхаванне грамадзянскіх адносін да гісторыі роднага краю, духоўных і культурных каштоўнасцей свайго народа, нацыянальных традыцый як часткі сусветнай культуры, забеспячэнне пераемнасці як неабходнай умовы стварэння новага патэнцыялу этнічнай культуры.
Сацыяльная функцыя – забеспячэнне і ўзаемадзеянне, узаемапранікненне і ўзаемаўзбагачэнне нацыянальных культур ва ўмовах асобнага рэгіёна.
Асноўнымі накірункі работы
Работа з вучнямі:
- урокі беларускай і рускай мовы і літаратуры, гісторыі, мастацтва (сусветнай мастацкай культуры), працоўнага навучання;
- вывучэнне твораў беларускай літаратуры ў кантэксце вывучэння гістарычных і культурных каштоўнасцей беларускага народа;
- удзел у творчых конкурсах па праблеме этнакультурнага выхавання;
- экскурсійная дзейнасць (музей-сядзіба Акінчыцы і сядзіба Альбуць, Нацыянальная бібліятэка Рэспублікі Беларусь, музей-сядзіба “Мірскі пасад”, Карэліцкі раённы краязнаўчы музей, аграсядзіба Салдатавых па іконапісу і саломцы, прыватнае ўнітарнае прадпрыемства “Керам-дэкор”, гісторыка-культурны комплекс “Лінія Сталіна”, царква Свв. апп. Пятра і Паўла в.Вялікія Жухавічы, прыватны музей “Мірскі пасад”, ААТ “Карэлічы-лён”, дом-музей А.Міцкевіча г.Навагрудак, замкавы комплекс “Мір”, УА “Мірскі дзяржаўны мастацкі прафесійна-тэхнічны каледж” (батлейка), пакой Баявой Славы ДУА “Лукская сярэдняя школа”, дварцова-замкавы комплекс “Нясвіжскі замак”);
- правядзенне цыкла фальклорных і каляндарна-абрадавых свят (“Масленіца”, “Каляды”, вячоркі, “Дзяды”, “Гуканне вясны”, “Саракі”, “На Купалле сонца йграла”, “Яблычны спас”, абрад “Каледаванне”);
- правядзенне класных гадзін да дня беларускага пісьменства і ў рамках тыдня роднай мовы (завочнае падарожжа па сталіцах пісьменства”, вусны часопіс “Да слова спрадвеку з любоўю і павагай”, завочнае падарожжа “У царстве кніжкі беларускай”, турнір “Знаўцы роднага слова”, гульня “Родным словам даражу”, конкурс творчых работ “Роднай мове прысвячаю”, конкурс чытальнікаў вершаў “Родная мова з намі”, гульня “Нам засталася ў спадчыну”, паэтычны чэлендж “Мова”, абласны дыктант “Музей паэта”, турнір “З любоўю да роднай мовы”, літаратурная гасцінная “Роднаму слову – прызнанне ў любові”, конкурс чытальнікаў вершаў беларускіх паэтаў “Гучы, роднае слова”);
- дзейнасць клубаў “Спадчына”, “Гаспадыні”, “Вытокі”, “Беларускасць ва ўсім”;
- работа факультатываў “Вытокі роднай мовы”, “Асновы праваслаўнай культуры”, “Гэты загадкавы старажытны свет”, “Мастацкае тачэнне драўніны”, “Падагульняючы факультатыўны курс па беларускай мове”, “Абагульняючы факультатыўны курс па гісторыі Беларусі”, “Гісторыя Беларусі ў імёнах і падзеях”, “Беларускія землі ад старажытнасці да ХІІІ стагоддзя”, “Сакрэты словазмянення і формаўтварэння”, “Асновы духоўна-маральнай культуры і патрыятызму”;
- арганізацыя выстаў дэкаратыўна-прыкладной творчасці;
- удзел у навукова-практычных канферэнцыях, пошукава-даследчых акцыях, конкурсах (“Гісторыя Перамогі ў маёй сям’і”, “Не меркне летапіс Перамог”, “Шлях да пазнання”, “З міру па нітцы”, “Край Гарадзенскі”).
- Работа з педагогамі:
- актыўнае выкарыстанне форм і метадаў пазакласнай дзейнасці (турыстычныя паездкі, удзел у праектах, экскурсіі этнакультурнай накіраванасці);
- працяг работы творчай групы педагогаў-наватараў;
- прымяненне камп’ютарных тэхналогій, сеткі Інтэрнет (пошук матэрыялаў этнакультурнай накіраванасці);
- правядзенне з удзельнікамі праекта кансультацый, семінараў, лекцый па праблеме этнакультурнага выхавання;
- удзел у творчых конкурсах этнакультурнай накіраванасці;
- публікацыі матэрыялаў удзельнікаў інавацыйнага праекта па выніках інавацыі;
- разгляд на педагагічных саветах і метадычных аб’яднаннях ступені ўкаранення інавацыі;
- правядзенне з удзельнікамі праекта лекцый, семінараў, кансультацый па праблеме этнакультурнага выхавання удзельнікаў адукацыйнага працэсу;
- распрацоўка метадычных і дыдактычных матэрыялаў і рэкамендацый для арганізацыі работы па этнакультурным выхаванні.
- Работа з законнымі прадстаўнікамі вучняў:
- азнаямленне законных прадстаўнікоў са зместам інавацыйнага праекта і прыцягненне бацькоўскай грамадскасці да сумеснай работы па яго рэалізацыі;
- бацькоўскія сходы, лекторыі;
- удзел законных прадстаўнікоў у мерапрыемствах праекта: сумеснае правядзенне акцый, арганізацыя паходаў і экскурсій;
- круглы стол “Роля сям’і ў развіцці этнакультурнай сацыялізацыі дзіцяці”;
- трэнінг “Стылі сямейнага выхавання і іх роля ў станаўленні асобы дзіцяці”;
- трэнінгавы занятак “Псіхолага-педаганічныя ўмовы патрыятычнага выхавання ў сям’і”;
- адкрытая размова “Духоўнае жыццё ў сям’і”;
- удзел законных прадстаўнікоў у фальклорных і каляндарна-абрадавых святах.
Змест работы з сацыяльнымі партнёрамі:
- ажыццяўленне асветніцкай дзейнасці сярод законных прадстаўнікоў і педагогаў па пытаннях этнакультурных традыцый беларускага народа;
- рэкамендацыі па распрацоўцы метадычных матэрыялаў (выхаваўчых планаў, сцэнарных распрацовак і інш);
- сумеснае правядзенне фальклорных і каляндарна-абрадавых свят.
Методика «Определение сформированности ценностных ориентаций» Б.С.Круглов
(адаптированный и модифицированный вариант методики М.Рокича)
Ход работы: учащимся предлагается две инструкции:
Инструкция 1: «Ниже приводится список основных целей, которые люди стремятся достичь в своей жизни. Укажите, какие из них являются для Вас ценными, значимыми, проставив у каждого пункта баллы от 1 до 5 (наиболее значимый – 5)»
БЛАНК 1. (Т – ценности)
| Содержание целей (ценностей) жизни | Балл от 1 до 5 |
| Самостоятельность как независимость в суждениях и оценках | |
| Уверенность в себе (свобода от внутренних противоречий, сомнений) | |
| Материальная обеспеченность (отсутствие материальных затруднений в жизни) | |
| Здоровье (физическое и психическое) | |
| Удовольствия (жизнь, полная удовольствий, развлечений, приятного проведения времени) | |
| Интересная работа | |
| Любовь (духовная и физическая близость с любимым человеком ) | |
| Свобода как независимость в поступках и действиях | |
| Красота (переживание прекрасного в природе и искусстве) | |
| Хорошие и верные друзья | |
| Познание (возможно расширение своего образования, кругозора, интеллектуальное развитие) | |
| Счастливая семейная жизнь | |
| Творчество (возможность творческое деятельности) | |
| Общественное признание (уважение окружающих, коллектива, товарищей) | |
| Активная, деятельная жизнь | |
| Равенство (братство, равные возможности для всех) |
Инструкция 2: «Ниже приводится список основных качеств личности человека. Укажите, какие из них являются для Вас нужными, ценными, значимыми, проставив у каждого пункта баллы от 1 до 5 (наиболее значимые – 5)».
БЛАНК 2. (И – ценности)
| Качества личности (как ценности) | Балл от 1 до 5 |
| Высокие запросы (высокие притязания) | |
| Чуткость (заботливость) | |
| Воспитанность (хорошие манеры, вежливость) | |
| Жизнерадостность (чувство юмора) | |
| Эффективность в делах (трудолюбие, эффективность в работе) | |
| Смелость в отстаивании своего взгляда, мнения | |
| Исполнительность (дисциплинированность) | |
| Нетерпимость к недостаткам в себе и других | |
| Широта взглядов (умение понять чужую точку зрения, уважать иные вкусы, привычки) | |
| Честность (правдивость, искренность) | |
| Образованность (широта знаний, высокая общая культура) | |
| Самоконтроль (сдержанность, самодисциплина) | |
| Терпимость (к взглядам и мнениям других людей, умение прощать другим их ошибки, заблуждения) | |
| Твердая воля (умение настоять на своем, не отступать перед трудностями) | |
| Рационализм (умение здраво и логично мыслить, принимать обдуманные решения ) | |
| Ответственность (чувство долга, умение держать слово) |
Обработка результатов методики «Определение сформированности ценностных ориентаций»:
Ценностные ориентации разделяют на две группы на основании того, каким целям и задачам служит та или иная ценность. Первую группу составляют ценности-цели (терминальные ценности), вторую – ценности-средства (инструментальные ценности). Терминальные ценности – это основные цели человека, они отражают долговременную жизненную перспективу, то, к чему он стремится сейчас и в будущем. Инструментальные ценности характеризуют средства, которые выбираются для достижения целей жизни. Они выступают в качестве инструмента, с помощью которого можно реализовать терминальные ценности.
В первую очередь необходимо определить степень сформированности механизма дифференциации, то есть умение сделать ценностный выбор. Об этом судят по разбросу баллов, которые испытуемый использует для оценок. По этому показателю выделяют три группы испытуемых:
1. используют все оценки пятибальной шкалы (это свидетельствует о сформированности механизма дифференциации);
2. пользуются только двумя оценками (механизма дифференциации находится только на начальной стадии формирования);
3. используют только один балл или вообще не могут дать оценки (это свидетельствует о несформированности механизма дифференциации).
Далее проводится качественный анализ ценностных ориентаций испытуемого – в соответствии с полученным баллом выделяют наиболее и наименее значимые ценности. Такой анализ применим только к первой группе испытуемых. Ценности, получившие наивысший балл, характеризуют общую направленности личности. Ценности, получившие наименьший балл, также важны для характеристики направленности личности, так как показывают незначимость этих целей и средств личности. Ценности, которые находятся в середине иерархической структуры малоинформативны с точки зрения общей направленности личности: для них характерна тенденция к изменению рангового места в зависимости от обстоятельств жизни.
Методика М.Рокича «Ценностные ориентации»
Тест Милтона Рокича для диагностики ценностных ориентация – один из наиболее популярных опросников для диагностики ценностно-смысловой сферы личности. Во многом это определяется его простой какдля испытуемого, так и для экспериментатора:
·респонденту вместо ответов на многочисленные вопросы нужно проранжировать (оценить значимость) 36 ценностей (2 группы по 18 в каждой);
·психологу не нужно тратить силы на трудоемкую обработку данных по ключам – достаточно записать ответы испытуемого в сводную таблицу результатов эмпирического исследования.
ПРОЦЕДУРА ПРОВЕДЕНИЯ
ИНСТРУКЦИЯ: «Вам предлагаются два списка по 18 ценностей. Ваша задача — проранжировать их по порядку значимости для Вас как принципов, которыми Вы руководствуетесь в Вашей жизни. То есть самому важному Вы присваиваете номер 1 и т.д., так что под восемнадцатым номером будет идти ценность наименее значимая для вас.
Работайте не спеша, вдумчиво. Если в процессе работы Вы измените свое мнение, то можете исправить свои ответы. Конечный результат должен отражать Вашу истинную позицию».
| Терминальные ценности | ранг | Инструментальные ценности | ранг |
| Активная деятельная жизнь (полнота и эмоциональная насыщенность жизни) | Аккуратность (чистоплотность, умение содержать в порядке вещи, четкость в ведении дел) | ||
| Жизненная мудрость (зрелость суждений и здравый смысл, достигаемые благодаря жизненному опыту) | Воспитанность (хорошие манеры, умение вести себя в соответствии с нормами культуры поведения) | ||
| Здоровье (физическое и психическое) | Высокие запросы (высокие требования к жизни и высокие притязания) | ||
| Интересная работа | Жизнерадостность (оптимизм, чувство юмора) | ||
| Красота природы и искусства (переживание прекрасного в природе и в искусстве) | Исполнительность (дисциплинированность) | ||
| Любовь (духовная и физическая близость с любимым человеком) | Независимость (способность действовать самостоятельно, решительно) | ||
| Материально обеспеченная жизнь (отсутствие материальных проблем) | Непримиримость к недостаткам в себе и других | ||
| Наличие хороших и верных друзей | Образованность (широта знаний, высокий культурный уровень) | ||
| Общественное признание (уважение окружающих, коллектива, коллег) | Ответственность (чувство долга, умение держать свое слово) | ||
| Познание (возможность расширения своего образования, кругозора, общей культуры, интеллектуальное развитие) | Рационализм (умение здраво и логично мыслить, принимать обдуманные, рациональные решения) | ||
| Продуктивная жизнь (максимально полное использование своих возможностей, сил и способностей) | Самоконтроль (сдержанность, самодисциплина) | ||
| Развитие (работа над собой, постоянное физическое и духовное совершенствование) | Смелость в отстаивании своего мнения | ||
| Свобода (самостоятельность, независимость в суждениях и поступках) | Чуткость (заботливость) | ||
| Счастливая семейная жизнь | Терпимость (к взглядам и мнениям других, умение прощать другим их ошибки и заблуждения) | ||
| Счастье других (благосостояние, развитие и совершенствование других людей, всего народа, человечества в целом) | Широта взглядов (умение понять чужую точку зрения, уважать иные вкусы, обычаи, привычки) | ||
| Творчество (возможность заниматься творчеством) | Твердая воля (умение настоять на своем, не отступать перед трудностями) | ||
| Уверенность в себе (внутренняя гармония, свобода от внутренних противоречий, сомнений) | Честность (правдивость, искренность) | ||
| Удовольствия (приятное, необременительное времяпрепровождение, отсутствие обязанностей, развлечения) | Эффективность в делах (трудолюбие, продуктивность в работе) |
ОБРАБОТКА РЕЗУЛЬТАТОВ
Выставленные испытуемыми ранги ценностей отражают важность каждой из них.
Важно помнить, что в опроснике Рокича шкалы имеют обратный характер:
·чем меньше ранг, тем выше значимость ценности для респондента;
·чем выше ранг, тем ниже значимость ценности.
ШКАЛЫ ТЕСТА РОКИЧА
В результате проведения методики М. Рокича выявляется выраженность 36 показателей – ценностных ориентаций двух типов:
Терминальные ценности:
1. АКТИВНАЯ ДЕЯТЕЛЬНАЯ ЖИЗНЬ
2. ЖИЗНЕННАЯ МУДРОСТЬ
3. ЗДОРОВЬЕ
4. ИНТЕРЕСНАЯ РАБОТА
5. КРАСОТА ПРИРОДЫ И ИСКУССТВА
6. ЛЮБОВЬ
7. МАТЕРИАЛЬНО ОБЕСПЕЧЕННАЯ ЖИЗНЬ
8. НАЛИЧИЕ ХОРОШИХ И ВЕРНЫХ ДРУЗЕЙ
9. ОБЩЕСТВЕННОЕ ПРИЗНАНИЕ
10. ПОЗНАНИЕ
11. ПРОДУКТИВНАЯ ЖИЗНЬ
12. РАЗВИТИЕ
13. РАЗВЛЕЧЕНИЯ
14. СВОБОДА
15. СЧАСТЛИВАЯ СЕМЕЙНАЯ ЖИЗНЬ
16. СЧАСТЬЕ ДРУГИХ
17. ТВОРЧЕСТВО
18. УВЕРЕННОСТЬ В СЕБЕ
Инструментальные ценности:
1. АККУРАТНОСТЬ
2. ВОСПИТАННОСТЬ
3. ВЫСОКИЕ ЗАПРОСЫ
4. ЖИЗНЕРАДОСТНОСТЬ
5. ИСПОЛНИТЕЛЬНОСТЬ
6. НЕЗАВИСИМОСТЬ
7. НЕТЕРПИМОСТЬ К НЕДОСТАТКАМ
8. ОБРАЗОВАННОСТЬ
9. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ
10. РАЦИОНАЛИЗМ
11. САМОКОНТРОЛЬ
12. СМЕЛОСТЬ
13. ТВЕРДАЯ ВОЛЯ
14. ТЕРПИМОСТЬ
15. ЧЕСТНОСТЬ
16. ЧУТКОСТЬ
17. ШИРОТА ВЗГЛЯДОВ
18. ЭФФЕКТИВНОСТЬ В ДЕЛАХ
ИНТЕРПРЕТАЦИЯ РЕЗУЛЬТАТОВ
Полученная в результате исследования индивидуальная иерархия ценностей может быть разделена на три равные группы:
·предпочитаемые ценности, значимые (ранги с 1 по 6);
·индифферентные, безразличные (7-12);
·отвергаемые, незначимые (13-18 ранг иерархии).
Полученные для каждой из 36-ти ценностей их ранги, отражающие значимость ценности для испытуемого, можно использовать в эмпирических исследованиях для выявления различий в группах или для анализа взаимосвязей ценностных ориентаций с другими психологическими феноменами.
Спіс літаратуры
- Афанасьева, А.Б. Этнокультурное образование: сущность, структура содержания, проблемы совершенствования. А.Б. Афанасьева // Проблемы педагогики и психологии, — 2009 № 3, с. 189-195.
- Информационный портал Республики Беларусь «NAVINY»
- Интернет-версии бюллетеней Национального статистического комитета Беларуси (belstat.gov.by/homep/ru/perepic/2009/vihod_tables/5.9-0.pdf).
- Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб адукацыі ад 13.01.2011 №243-3, Нацыянальны рэестр нарматыўных прававых актаў Рэспублікі Беларусь, 2011, №13, 2/1795; 2011, №140, 2/1877. Змяненні і дапаўненні: Закон Рэспублікі Беларусь ад 04.01.2014 №126-3, Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь, 17.01.2014, 2/2124.
- Кухаронак, Т.І. Традыцыйная культура беларусаў у сучасным выхаванні школьнікаў / Традыцыйная культура і дзеці: праблемы захавання і пераемнасці. Матэрыялы навук.-практ. канф. (1-3 чэрвеня 2001 г.) / Т.І Кухаронак. – Мазыр, 2001. – С. 99-103.
- Мечковская, Н.Б. Почему в постсоветской Беларуси все меньше говорят на белорусском языке? / Н.Б. Мечковская // Неприкосновенный запас. – 2011, 6(80). Республика Беларусь – Европейский союз: проблемы и перспективы партнерства / А. А. Коваленя [и др] под ред. Л. Ф. Евменова. – Мн: Беларус. навука, 2013. – 527 с.
- Протчанка, В. У. Актуальныя праблемы тэорыі і практыкі навучання беларускай мове / В. У. Протчанка. — Мн., 2001.
- Солодухина, Т. К. Этнокультурное образование русских школьников в полиэтническомрегионе / Т. К. Солодухина. — М., 2005.
- Стратэгія «Навука і тэхналогіі: 2018 – 2040», Национальная академия наук Беларуси. – Мн, 2017.
- Сучкоў, І. І. Фальклорны тэатр і выхаванне асобы / І. І. Сучкоў. – Мн: Нацыянальны ін-т адукацыі, 2001.
- Ушинский, К. Д. Педагогические сочинения / К. Д. Ушинский. – М., 1948.
- Фёдарава, С. М. Системный подход к этнокультурологической подготовке будущих педагогов / С. М. Фёдарава. – Йошкар-Ола: ГОУ ВПО «Марийский государственный университет», 2008. – 436 с.
Занятак клуба «Гаспадыні» «Стравы нашых продкаў»
Занятак клуба «Вытокі» «Народныя святы. Свята Вялікдзень»
Занятак клуба «Спадчына» «Гульня «Размаўляем па-беларуску»
Занятак клуба «Спадчына» «Сёння ў нашай хаце свята»
Каляндарна-абрадавае свята «Масленіца»
Этнакультурная спадчына ў выхаваўчым працэсе сучаснай школы
Круглы стол «Этнакультурныя тэхналогіі ў сучасным адукацыйным працэсе»
Семінар-практыкум «Роля грамадскай актыўнасці і школьнага самакіравання ў фарміраванні этнакультурнай кампетэнтнасці»
МА класных кіраўнікоў «Выкарыстанне этнакультурных тэхналогій як сродак павышэння грамадзянска-патрыятычнага і духоўна-маральнага выхавання вучняў»
МА класных кіраўнікоў «Фарміраванне актыўнай грамадзянскай пазіцыі вучняў сродкамі пазакласных мерапрыемстваў»
МА класных кіраўнікоў «Грамадзянска-патрыятычнае выхаванне школьнікаў сродкамі краязнаўства і этнаграфіі»
Пасяджэнне педагагічнага савета «Аб рабоце педагагічнага калектыву па фарміраванні грамадзянскасці, патрыятызму, нацыянальнай самасвядомасці ва ўмовах рэалізацыі інавацыйнага праекта»
Круглы стол “Роля сям’і ў развіцці этнакультурнай сацыялізацыі дзіцяці”
Круглы стол “Культурныя каштоўнасці сям’і і іх значэнне для дзіцяці”
Круглы стол “Розныя віды і формы грамадзянска-патрыятычнага выхавання ў сям’і”
Трэнінгавы занятак “Псіхолага-педагагічныя ўмовы патрыятычнага выхавання ў сям’і”
Адкрытая размова “Духоўнае жыццё ў сям’і”
Круглы стол “Сям’я як персанальнае мікраасяроддзе жыцця і развіцця дзіцяці. Маральныя і культурныя каштоўнасці сям’і”
Круглы стол “Сямейныя традыцыі, каштоўнасці ў выхаванні дзяцей”
Тэмы педагагічных даследаванняў педагогаў
| № п/п | Тэма даследавання | Прозвішча, ініцыялы настаўніка, пасада, катэгорыя |
| 1 | Фарміраванне этнакультурнай кампетэнцыі малодшых школьнікаў праз дзейнасць клуба “Гаспадынькі” | Ліннік М.А., настаўнік пачатковых класаў, першая кваліфікацыйная катэгорыя |
| 2 | Развіццё беларускага маўлення дзяцей школьнага ўзросту сродкамі выкарыстання фальклору ў розных відах дзейнасці | Гузавец С.М., настаўнік пачатковых класаў, першая кваліфікацыйная катэгорыя |
| 3 | Фарміраванне этнакультурных кампетэнцый сродкамі музейнай педагогікі | Врублеўская І.Г., настаўнік гісторыі, першая кваліфікацыйная катэгорыя |
| 4 | Фарміраванне ў вучняў этнакультурных і краязнаўчых кампетэнцый, актыўнай жыццёвай пазіцыі праз дзейнасць клуба “Беларускасць ва ўсім” | Мамончык І.В., настаўнік гісторыі, грамадазнаўства, вышэйшая кваліфікацыйная катэгорыя |
Крытэрыі і паказчыкі ацэнкі эфектыўнасці вынікаў інавацыйнай дзейнасці
| Крытэрыі | Паказчыкі | Інструментарый |
| І ступень агульнай сярэдняй адукацыі | ||
| Кагнітыўна-пазнавальны (ведавы) крытэрый | Веды пра этнакультуру беларусаў | Анкетаванне, аналіз адукацыйных вынікаў |
| Ступень адэкватнасці (правільнасць) і паўната аб’ёму ведаў | ||
| Эмацыянальна-матывацыйны крытэрый | Эмацыянальны водгук, цікавасць да з’явы этнакультуры | Колькасныя паказчыкі (удзел у мерапрыемствах) |
| Фіксацыя водгуку па знаку (падабаецца, не падабаецца) і асмысленні (чаму?), цікавасць (пасіўная, эпізадычная, пастаянная, актыўная);матывацыя: няўстойлівая, спантанная, устойлівая | ||
| Аксіялагічны (каштоўнасна-арыентаваны) крытэрый | Разуменне каштоўнасцей этнакультуры | Анкетаванне, маніторынг |
| Прызнанне каштоўнасці відаў, элементаў, маральных, ідэйна-сэнсавых асноў этнакультуры | Творчыя работы этнаграфічнага характару | |
| Дзейнасны крытэрый | Дзейнасны вопыт культуралагічнай адпаведнасці паводзін, захаванненорм этнаэтыкету, талерантная пазіцыя ва ўзаемаадносінах | Назіранне, анкетаванне, творчыя работы |
| Наяўнасць вопыту, ступень яго развіцця ў побыце, на свяце, у абрадзе, ва ўзаемаадносінах з аднагодкамі, з людзьмі старэйшага і малодшага ўзросту | ||
| Творчы | Вопыт творчасці ў этнакультурнай традыцыі ў сучасных формах, у супрацоўніцтве з прадстаўнікамі іншых этнасаў | Колькасныя паказчыкі (удзел у творчых аб’яднаннях), творчыя работы |
| Стварэнне варыянтаў тэкстаў, напеваў, элементаў харэаграфіі, дзеянні на аснове ведаў і валодання традыцыйнымі формамі | ||
| ІІ ступень агульнай сярэдняй адукацыі | ||
| Кагнітыўна-пазнавальны (ведавы) крытэрый | Сістэма ведаў пра этнакультуру, яе марфалогію, функцыі | Анкетаванне, аналіз адукацыйных вынікаў |
| Ступень адэкватнасці (правільнасць) і паўната аб’ёму ведаў | ||
| Эмацыянальна-матывацыйны | Эмацыянальны водгук, цікавасць да з’явы этнакультуры, неабходнасць больш даведацца і засвоіць вобразы ў працэсе адукацыі і самаадукацыі | Колькасныя паказчыкі (удзел у мерапрыемствах) |
| Фіксацыя водгуку па асэнсаванні, цікавасць (пасіўная, эпізадычная, пастаянная, актыўная); матывацыі: няўстойлівая, спантанная, устойлівая | ||
| Аксіялагічны (каштоўнасна-арыентаваны) | Разуменне каштоўнасцей этнакультуры, адносіны і ўсведамленне яе каштоўнасцей і пераемнасці ў развіцці культуры | Анкетаванне, маніторынг |
| Прызнанне каштоўнасці відаў, элементаў, маральных, ідэйна-сэнсавых асноў этнакультуры, здольнасць абнавіць свае адносіны і разуменне этнакультурных каштоўнасцей | Творчыя работы этнаграфічнага характару | |
| Дзейнасны крытэрый | Дзейсны вопыт культуралагічнай адпаведнасці паводзін, свядомае выкарыстанне норм этнаэтыкету, аб’ектыўная і талерантная пазіцыя ва ўзаемаадносінах з аднагодкамі і людзьмі старэйшага ўзросту | Назіранне, анкетаванне, творчыя работы |
| Наяўнасць вопыту, ступень яго развіцця ў побыце, на свяце, у абрадзе, ва ўзаемаадносінах з аднагодкамі, з людзьмі старэйшага і малодшага ўзросту | ||
| Творчы | Вопыт творчасці ў этнакультурнай традыцыі ў сучасных формах, у супрацоўніцтве з прадстаўнікамі іншых этнасаў | Колькасныя паказчыкі (удзел у творчых аб’яднаннях), творчыя работы |
| Стварэнне варыянтаў тэкстаў, напеваў, харэаграфічнага руху, драматургічныя павароты дзеянні на аснове ведаў і валодання традыцыйнымі формамі; творчая камунікацыя | ||
| ІІІ ступень агульнай сярэдняй адукацыі | ||
| Кагнітыўна-пазнавальны (ведавы) | Сістэма ведаў пра этнакультуру розных відаў і рэгіёнаў, яе марфалогію, функцыі і сувязі | Анкетаванне, аналіз адукацыйных вынікаў |
| Ступень адэкватнасці (правільнасць) і паўната аб’ёму ведаў | ||
| Эмацыянальна-матывацыйны | Эмацыянальны водгук, цікавасць да з’явы этнакультуры, неабходнасць больш даведацца і засвоіць вобразы ў працэсе адукацыі і самаадукацыі | Колькасныя паказчыкі (удзел у мерапрыемствах) |
| Фіксацыя водгуку па асэнсаванні (чаму?), цікавасці (пасіўная, эпізадычная, пастаянная, актыўная); матывацыі: няўстойлівая, спантанная, устойлівая | ||
| Аксіялагічны(каштоўнасна-арыентаваны) | Разуменне каштоўнасцей этнакультуры, усведамленне яе прыроды і пераемнасць ў развіцці культуры | Анкетаванне, маніторынг |
| Прызнанне каштоўнасці відаў, элементаў, маральных, ідэйна-сэнсавых асноў этнакультуры, здольнасць абнавіць свае адносіны і разуменне этнакультурных каштоўнасцей | Творчыя работы этнаграфічнага характару | |
| Дзейнасны крытэрый | Дзейнасны вопыт культуралагічнай адпаведнасці паводзін, захаванненорм этнаэтыкету, аб’ектыўная і талерантная пазіцыя ва ўзаемаадносінах | Назіранне, анкетаванне, творчыя работы |
| Наяўнасць вопыту, ступень яго развіцця ў побыце, на свяце, у абрадзе, ва ўзаемаадносінах з аднагодкамі, з людзьмі старэйшага і малодшага ўзросту, у міжкультурным узаемадзеянні | ||
| Творчы | Вопыт творчасці ў этнакультурнай традыцыі, у рэгіянальнай спецыфіцы, у сучасных формах, у супрацоўніцтве з прадстаўнікамі іншых этнасаў | Колькасныя паказчыкі (удзел у творчых аб’яднаннях), творчыя работы |
| Стварэнне варыянтаў тэкстаў, напеваў, харэаграфічнага руху, драматургічныя павароты дзеянні на аснове ведаў і валоданнея традыцыйных формаў; творчая камунікацыя | ||
| Уключэнне педагогаў у даследчую дзейнасць у рамках рэалізацыі інавацыйнага праекта | Міні даследаванне педагогаў | Параўнальны аналіз |
| Авалоданне педагогамі этнакультурнымі тэхналогіямі | Выкарыстанне этнакультурных тэхналогійКолькасць педагогаў, якія валодаюць тэхналогіямі | Параўнальны аналіз |
| Устойлівая матывацыя выкарыстання этнакультурных тэхналогій | Узровень матывацыі | Анкетаванне |
| Якасць кіравання інавацыйным працэсам | Наяўнасць сістэмы стымулявання педагагічных работнікаўМаніторынг, аналіз і кантроль якасці інавацыйнай дзейнасціРацыянальнае планаванне інавацыйнай дзейнасці | Анкеты, маніторынгавыя мерапрыемствы |
| Узаемадзеянне ўсіх удзельнікаў інавацыйнай дзейнасці | Усталяванне партнёрскіх сувязейУсведамленне новай ролі ў адукацыйным працэсе Задавальненне запытаў бацькоў на адукацыйныя паслугіСпрыяльны псіхалагічны клімат | Анкеты, маніторынгавыя мерапрыемствы |
| Задаволенасць вынікамі інавацыйнай дзейнасці | Ступень задаволенасці ўсіх суб’ектаў адукацыйнага працэсу інавацыйнай дзейнасцю | Анкеты |
| Матывацыя педагогаў да трансляцыі інавацыйнага прафесійнага вопыту | Колькасць публікацый, семінараў | Метад экспертных ацэнак |
| Стварэнне інфармацыйнай прасторы па вініках вопыту | Колькасць аўтарскіх метадычных прадуктаў | Метад экспертных ацэнак |
| Узровень сфарміраванасці асобы вучня як носьбіта этнакультурных каштоўнасцей | Узровень авалодання моўнай, маўленчай, інфармацыйнай, культурнай кампетэнцыямі | Анкеты, маніторынгавыя мерапрыемствы |
| Арганізацыя факультатыўных заняткаў і іх рэалізацыя | Колькасная наяўнасць праграм, якія рэалізуюцца ва ўстанове адукацыі (колькасць і % ахопу вучняў факультатыўнымі заняткамі і заняткамі па інтарэсах) | Анкеты, маніторынгавыя мерапрыемствы |
| Далучэнне да этнакультурнай прасторы | Колькасць мерапрыемстваў і колькасць наведвальнікаў музеяў, выстаў, экскурсій, сустрэч і г.д. | Анкеты, маніторынгавыя мерапрыемствы |
Эфектыўнасць удзелу ў конкурсах, канферэнцыях
2018/2019 н.г.
- адкрыты раённы фестываль патрыятычнай песні “Сэрца зямлі маёй” – дыпломы І і ІІІ ступені;
- раённы этап Х абласнога конкурса “Галасы гісторыі” – дыплом ІІ ступені;
- абласная пошукава-даследчая акцыя “Гісторыя Перамогі ў маёй сям’і” – дыплом ІІІ ступені;
- абласны этап рэспубліканскага конкурса “Не меркне летапіс Перамог” (намінацыя “Зорачка на карце раёна”) – дыплом ІІ ступені;
- раённая выстава работ педагогаў і вучняў “Велікодны кірмаш” – дыплом за перамогу ў намінацыі “Велікодны сувенір”;
- рэспубліканскі творчы конкурс юных чытальнікаў “Жывая класіка” – дыплом ІІ ступені;
- абласны конкурс фотаработ “Мы памятаем…” – дыплом ІІІ ступені;
- 2019/2020 н.г.
- рэгіянальны этап міжнароднага конкурса дзіцячай творчасці “Прыгажосць Божага свету” – дыплом ІІІ ступені”;
- раённы этап рэспубліканскай фларыстычнай выставы-конкурса “Лёд. Кветкі. Фантазія” – дыплом ІІІ ступені;
- раённы этап абласной віктарыны “Гэты дзень мы набліжалі, як маглі!”, прысвечаны 75-годдзю Перамогі савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне – дыплом ІІІ ступені;
- раённы завочны этап рэспубліканскага творчага конкурса юных чытальнікаў “Жывая класіка” – дыплом ІІ ступені;
- раённы этап абласнога конкурса фотаздымкаў “Я памятаю! Я ганаруся!”, прысвечаны 75-годдзю Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне – дыплом І ступені, два дыпломы ІІ ступені, два дыпломы ІІІ ступені;
- рэспубліканскі фестываль-конкурс творчасці дзяцей і моладзі “Вянок славы” – тры дыпломы ІІІ ступені;
2020/2021 н.г.
- XIV раённая навукова-практычная канферэнцыя “Шлях да пазнання” (даследчая работа вучаніцы VIII класа Звонка Маргарыты “Этнаграфічная лексіка ў нарысе У.Караткевіч “Зямля пад белымі крыламі” пад кіраўніцтвам Камера Л.М.) – дыплом ІІІ ступені;
- раённы этап XXIV Рэспубліканскай выставы-конкурса дэкаратыўна-прыкладной творчасці вучняў “Калядная зорка” (дыплом ІІ ступені і два дыпломы ІІІ ступені);
- раённы конкурс на лепшае пісьмо замежнаму сябру “Ветлівы Карэліцкі край” – дыпломы І і ІІ ступені;
- Рэспубліканская Гадзіна памяці “Каханне і подзвіг”, прысвечаная героям Вялікай Айчыннай вайны Зінаідзе Тусналобавай-Марчанка і Іосіфу Марчанку – дыплом ІІІ ступені”;
- абласны конкурс экскурсійна-пазнаваўчага конкурса “З міру па нітцы” – дыплом лаурэата конкурса;
- VІІІ абласная адкрытая навукова-практычная краязнаўчая канферэнцыя вучняў “Край Гарадзенскі” (даследчая работа вучаніцы ХІ класа Аўчук Эльвіры “Таямніцы Петрапаўлаўскай царквы вёскі Вялікія Жухавічы” пад кіраўніцтвам настаўніка гісторыі Врублеўскай І.Г.) – дыплом ІІ ступені;
- 2021/2022 н.г.
— раённы этап ХХV Рэспубліканскай выставы-конкурса дэкаратыўна-прыкладной творчасці вучняў “Калядная зорка” – дыплом І ступені;
— Епархіяльная дыстанцыйная алімпіяда школьнікаў, прысвечаная 800-годдзю благавернага князя Аляксандра Неўскага – два дыпломы ІІІ ступені;
— абласны фестываль-конкурс “Таленты Прынямоння-2022” – дыплом ІІ ступені;
— абласны конкурс “Камп’ютарныя распрацоўкі” (мабільны дадатак “Тэст гісторыі Беларусі”) – дыплом ІІІ ступені;
- ІХ абласная адкрытая навукова-практычная краязнаўчая канферэнцыя вучняў “Край Гарадзенскі” (даследчая работа вучаніцы ХІ класа Лебядзевіч Паўліны “Слаўныя людзі зямлі Жухавіцкай” пад кіраўніцтвам настаўніка гісторыі і грамадазнаўства Мамончык І.В.) – дыплом ІІІ ступені;
- абласны экскурсійна-пазнаваўчы праект з элементамі пачатковай тэхнічнай творчасці «З міру па нітцы» — дыплом ІІІ ступені.